Öz

ÖZET: Bu araştırma, farklı ana materyaller üzerinde oluşmuş toprakların pedolojik özellikleri ile kıvam limitleri ve şişme-büzülme karakteristiklerinin toprak profil derinliğindeki değişimini incelemek amacıyla yürütülmüştür.

Çalışma, lakustrin kil, bazalt ve kireçli alüviyal ana materyal üzerinde oluşmuş üç profilin horizonlarından alınan toprak örnekleri üzerinde yürütülmüştür. Toprak örneklerinin pedolojik özelliklerden; tane büyüklük dağılımı, katyon değişim kapasitesi, organik madde ve CaCO₃ içeriği, mekaniksel özelliklerinden ise; kıvam limitleri, şişme ve büzülme karakteristikleri belirlenmiştir.

Sonuçta, ana materyali lakustrin kil olan profilin mekaniksel özellikleri profil derinliğinde bir artış göstermiştir. Ana materyali bazalt ve kireçli aluviyal olan profillerin C horizonunda tespit edilen mekaniksel özellikler diğer horizonların mekaniksel özelliklerinden daha düşük değerlere sahip olmuştur.

Toprak örneklerinin kıvam limitleri, şişme ve büzülme karakteristikleri ile pedolojik özelliklerden, kum, silt ve CaCO₃, içeriği arasında negatif, kil içeriği ve katyon değişim kapasitesi arasında da pozitif ilişkiler saptanmıştır.

Anahtar kelimeler: Pedolojik özellikler, kıvam limitleri, şişme-büzülme karakteristikleri

CONSISTENCY LIMITS AND SHRINK-SWELL CHARACTERISTICS OF THREE SOIL PROFILES FORMED FROM DIFFERENT PARENT MATERIALS AROUND ERZURUM

SUMMARY: This study was undertaken to investigate, profile depth, pedological properties, consistency limits and shrink-swell characteristics of soils formed from different parent materials.

Soil samples were taken from horizons of three soil profiles formed on different parent materials such as lacustrin clay, basalt and calcareous alluvial around Erzurum. Pedological properties such as particle size distribution, cation exchange capacity, organic matter and CaCO₃ content and mechanical characteristics such as consistency limits and shrink-swell characteristics of soils were determined.

In conclusion, mechanical properties of lacustrin clay parent material enhanced within profile depth. However, mechanical properties in horizon C of basalt and calcareous alluvial parent materials were lower than in those of other horizons.

Consistency limits and shrink-swell characteristics were positively correlated with clay content, organic matter and cation exchange capacity, but negatively correlated with sand, silt and CaCO₃ content.