Yedioluk-Kozan (Adıyaman) Bölgesi İçme Sularının Karakteristiklerinin Hidrojeolojik Açıdan İncelenmesi

Yusuf Uras; Yağmur Uysal; Mehmet Nihat Yılmaz; Merve Paksoy

doi:10.21605/cukurovaummfd.522974

Araştırma Makalesi

Yedioluk-Kozan (Adıyaman) Bölgesi İçme Sularının Karakteristiklerinin Hidrojeolojik Açıdan İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 33 Sayı: 4, 45 - 56, 31.12.2018

Yusuf Uras Yağmur Uysal Mehmet Nihat Yılmaz Merve Paksoy

https://doi.org/10.21605/cukurovaummfd.522974

Öz

Bu çalışmanın amacı, Adıyaman ili sınırları içerisinde yer alan Yedioluk ve Kozan bölgesindeki içme suyu kaynaklarının hidrojeokimya, izotop jeokimyası ve tıbbi jeoloji yönünden araştırılmasıdır. Adıyaman merkezinin kuzeydoğusunda önemli bir su potansiyeline sahip olan bölgede 8 adet içme suyu kaynağı yer alır. Üst Jura-Alt Kretase yaşlı Koçali Kompleksi ana akifer niteliğinde olup Yedioluk ve Kozan bölgelerinde içme suyu kaynaklarının önemli bir bölümü bu akiferden boşalır. Bölgeden bir yıl boyunca farklı mevsimlerde (yağışlı/kurak dönemlerde) alınan su örneklerinde δ18O(Oksijen)- δ2H(Döteryum) ve (Trityum) analizleri yapılmıştır. Kaynakların su kalitesini belirlemek amacıyla, sıcaklık, pH, iletkenlik, alkalinite, iz element derişimleri, anyon-katyon ölçümleri ve metal derişimleri, iyon kromatografisi (IC) ve ICP-OES kullanılarak gerçekleştirilmiştir. İzotop analizlerinden faydalanılarak suların kökenine ait bilgilere ulaşılmış, elde edilen sonuçlar, incelenen su kaynaklarının soğuk sular sınıfında olduğunu göstermiştir. Ayrıca, bölgedeki su kaynaklarının çoğunda yüksek miktarda nitrat iyonu derişimine rastlandığı, bu su kaynaklarının içme suyu kaynağı olarak kullanılmadan önce arıtımdan geçirilmesi sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hidrojeokimya, İçme suyu, İzotop jeokimyası, Tıbbi jeoloji

Kaynakça

1. Akın, G., Akın, M., 2007. Galip Suyun Önemi, Türkiye’de Su Potansiyeli, Su Havzaları ve Su Kirliliği, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi. 47(2): 105-118.
2. Sungurlu, O., 1973. VI. Bölge Gölbaşı-Genger Arasındaki Sahanın Jeolojisi: TPAO Arama Grubu, Rapor No: 802, Ankara.
3. Sungurlu, O., 1974a. VI. Bölge Kuzey Sahalarının Jeolojisi: TPAO Arama Grubu, Rapor No: 871, 32, Ankara.
4. Sungurlu, O., 1974b. VI. Bölge Kuzey Sahalarının Jeolojisi: Türkiye İkinci Petrol Kongresi Tebliğleri, 85-107, Ankara.
5. Duran, O., Şemşir, D., Sezgin, İ., Perinçek D., 1988. Güneydoğu Anadolu’da Midyat ve Silvan Gruplarının Stratigrafisi, Sedimantolojisi ve Petrol Potansiyeli, TPJD Bü1t. 2, 99-126.
6. World Health Organization. 1998. WHO Disablements Assessment Schedule II (WHO DAS II). Geneva, Switzerland: World Health Organization.
7. Piper, A.M., 1944. A Graphic Procedure in Geochemical Interpretation of Water Analyses. Transactions, American Geophysical Union, 25, 914–923.
8. Craig, H., 1961. Isotopic Variations in Meteoric Waters, Science, 133, 1833-1834.
9. Dansgaard, W., 1964. Stable Isotopes in Precipitation, Tellus, XVI (4), 436-468.
10. Carreira, P.M., Marques, J.M., Nunes, D., Santos, F.A.M., Gonc Alves, R., Pina, A., Gomes, A.M., 2013. Isotopic and Geochemical Tracers in the Evaluation of Groundwater Residence Time and Salinization Problems at Santiago Island, Cape Verde. Earth and Planetary Science, 7, 113–117.
11. AWWA. 2011. Water Quality and Treatment-A Handbook on Drinking Water. (6th edition) ABD: Mc Graw Hill.
12. Jack J. Middelburg, Joop Nieuwenhuize (2000) Nitrogen uptake by heterotrophic bacteria and phytoplankton in the nitrate-rich Thames estuary MARINE ECOLOGY PROGRESS SERIES. Vol. 203: 13–21, 2000.
13. World Health Organization. 2004 b. The Guidelines for Drinking-Water Quality.
14. World Health Organization. 2011. The Guidelines for Drinking-Water Quality (4th ed.). World Health Organization, Geneva.

Hydrogeological Investigation of the Characteristics of the Drinking Water Sources of the Yedioluk-Kozan (Adiyaman) Region

Yıl 2018, Cilt: 33 Sayı: 4, 45 - 56, 31.12.2018

Yusuf Uras Yağmur Uysal Mehmet Nihat Yılmaz Merve Paksoy

https://doi.org/10.21605/cukurovaummfd.522974

Öz

The aim of this study is to investigate drinking water sources in the Yedioluk and Kozan regions within the boundaries of Adıyaman province in terms of hydrogeochemistry, isotope geochemistry and medical geology. There are 8 drinking water sources which have important water potentials in the northeast of the Adıyaman center. The Upper Jurassic-Lower Cretaceous Koçali Complex is the main aquifer and a significant part of the drinking water resources are discharged from this aquifer. Yedioluk and a significant portion of the drinking water resources of the Kozan region are supplied from this aquifer. Water quality parameters were investigated in the water samples obtained from 8 different springs, and isotope analyzes were also performed by IRMS method for δ18O (Oxygen)-δ2H (Deuterium), and IAEA method for TU (Tritium). Samples were taken for the analyses at wet/dry seasons for one year. Ionchromatography (IC) and ICP-OES were used to determine several parameters such as trace elements, metal sandanion-cationconcentrations. Information abouttheorigin of the waters was obtained by using the isotope analysis, and there sults showed that the studied water resources are in the cold water class. In addition, it was found that the majority of the water resources in there gion have high concentrations of nitrateions. Thus, it is proposed that, waters should be treated by using water treatmentmet hods for there moval of nitrateions before bein gused as a source of drinking water.

Anahtar Kelimeler

Drinking water, Hydrogeochemistry, Isotope geochemistry, Medical geology

Kaynakça

1. Akın, G., Akın, M., 2007. Galip Suyun Önemi, Türkiye’de Su Potansiyeli, Su Havzaları ve Su Kirliliği, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi. 47(2): 105-118.
2. Sungurlu, O., 1973. VI. Bölge Gölbaşı-Genger Arasındaki Sahanın Jeolojisi: TPAO Arama Grubu, Rapor No: 802, Ankara.
3. Sungurlu, O., 1974a. VI. Bölge Kuzey Sahalarının Jeolojisi: TPAO Arama Grubu, Rapor No: 871, 32, Ankara.
4. Sungurlu, O., 1974b. VI. Bölge Kuzey Sahalarının Jeolojisi: Türkiye İkinci Petrol Kongresi Tebliğleri, 85-107, Ankara.
5. Duran, O., Şemşir, D., Sezgin, İ., Perinçek D., 1988. Güneydoğu Anadolu’da Midyat ve Silvan Gruplarının Stratigrafisi, Sedimantolojisi ve Petrol Potansiyeli, TPJD Bü1t. 2, 99-126.
6. World Health Organization. 1998. WHO Disablements Assessment Schedule II (WHO DAS II). Geneva, Switzerland: World Health Organization.
7. Piper, A.M., 1944. A Graphic Procedure in Geochemical Interpretation of Water Analyses. Transactions, American Geophysical Union, 25, 914–923.
8. Craig, H., 1961. Isotopic Variations in Meteoric Waters, Science, 133, 1833-1834.
9. Dansgaard, W., 1964. Stable Isotopes in Precipitation, Tellus, XVI (4), 436-468.
10. Carreira, P.M., Marques, J.M., Nunes, D., Santos, F.A.M., Gonc Alves, R., Pina, A., Gomes, A.M., 2013. Isotopic and Geochemical Tracers in the Evaluation of Groundwater Residence Time and Salinization Problems at Santiago Island, Cape Verde. Earth and Planetary Science, 7, 113–117.
11. AWWA. 2011. Water Quality and Treatment-A Handbook on Drinking Water. (6th edition) ABD: Mc Graw Hill.
12. Jack J. Middelburg, Joop Nieuwenhuize (2000) Nitrogen uptake by heterotrophic bacteria and phytoplankton in the nitrate-rich Thames estuary MARINE ECOLOGY PROGRESS SERIES. Vol. 203: 13–21, 2000.
13. World Health Organization. 2004 b. The Guidelines for Drinking-Water Quality.
14. World Health Organization. 2011. The Guidelines for Drinking-Water Quality (4th ed.). World Health Organization, Geneva.

Toplam 14 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Bölüm	Makaleler
Yazarlar	Yusuf Uras Yağmur Uysal Bu kişi benim Mehmet Nihat Yılmaz Bu kişi benim Merve Paksoy Bu kişi benim
Yayımlanma Tarihi	31 Aralık 2018
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2018 Cilt: 33 Sayı: 4

Kaynak Göster

APA	Uras, Y., Uysal, Y., Yılmaz, M. N., Paksoy, M. (2018). Yedioluk-Kozan (Adıyaman) Bölgesi İçme Sularının Karakteristiklerinin Hidrojeolojik Açıdan İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 33(4), 45-56. https://doi.org/10.21605/cukurovaummfd.522974
AMA	Uras Y, Uysal Y, Yılmaz MN, Paksoy M. Yedioluk-Kozan (Adıyaman) Bölgesi İçme Sularının Karakteristiklerinin Hidrojeolojik Açıdan İncelenmesi. cukurovaummfd. Aralık 2018;33(4):45-56. doi:10.21605/cukurovaummfd.522974
Chicago	Uras, Yusuf, Yağmur Uysal, Mehmet Nihat Yılmaz, ve Merve Paksoy. “Yedioluk-Kozan (Adıyaman) Bölgesi İçme Sularının Karakteristiklerinin Hidrojeolojik Açıdan İncelenmesi”. Çukurova Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi 33, sy. 4 (Aralık 2018): 45-56. https://doi.org/10.21605/cukurovaummfd.522974.
EndNote	Uras Y, Uysal Y, Yılmaz MN, Paksoy M (01 Aralık 2018) Yedioluk-Kozan (Adıyaman) Bölgesi İçme Sularının Karakteristiklerinin Hidrojeolojik Açıdan İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi 33 4 45–56.
IEEE	Y. Uras, Y. Uysal, M. N. Yılmaz, ve M. Paksoy, “Yedioluk-Kozan (Adıyaman) Bölgesi İçme Sularının Karakteristiklerinin Hidrojeolojik Açıdan İncelenmesi”, cukurovaummfd, c. 33, sy. 4, ss. 45–56, 2018, doi: 10.21605/cukurovaummfd.522974.
ISNAD	Uras, Yusuf vd. “Yedioluk-Kozan (Adıyaman) Bölgesi İçme Sularının Karakteristiklerinin Hidrojeolojik Açıdan İncelenmesi”. Çukurova Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi 33/4 (Aralık 2018), 45-56. https://doi.org/10.21605/cukurovaummfd.522974.
JAMA	Uras Y, Uysal Y, Yılmaz MN, Paksoy M. Yedioluk-Kozan (Adıyaman) Bölgesi İçme Sularının Karakteristiklerinin Hidrojeolojik Açıdan İncelenmesi. cukurovaummfd. 2018;33:45–56.
MLA	Uras, Yusuf vd. “Yedioluk-Kozan (Adıyaman) Bölgesi İçme Sularının Karakteristiklerinin Hidrojeolojik Açıdan İncelenmesi”. Çukurova Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, c. 33, sy. 4, 2018, ss. 45-56, doi:10.21605/cukurovaummfd.522974.
Vancouver	Uras Y, Uysal Y, Yılmaz MN, Paksoy M. Yedioluk-Kozan (Adıyaman) Bölgesi İçme Sularının Karakteristiklerinin Hidrojeolojik Açıdan İncelenmesi. cukurovaummfd. 2018;33(4):45-56.