BibTex RIS Kaynak Göster

Petrogenetic Characteristic of Mamasun (Aksaray) Gabbroids

Yıl 2012, Cilt: 15 Sayı: 1, 28 - 42, 17.08.2012

Bahattin Güllü Mustafa Yıldız

Öz

The research area is located at the southern part of Ağaçören Intrusive Suite at the North East of Aksaray in Central Anatolian Crystalline Complex. Field and petrology studies show that the lithology of the area is mainly composed of two main units which are gabbro and  diorite and associated rocks microgabbroporphyry, microdiorite, microdioriteporphyry vein rocks and diabase composition are distinguished. Generally, gabbros have holocrystalline and cumulus texture. The plagioclases (labradorite) + hornblende + augite ± quartz ± epidote ± calcite ± titanite and opaque minerals form the compositions of the Mamasun gabbroid, which are changing from pyroxene-hornblende gabbro to diorite in compositions. The MORB normalized elemental patterns of the gabbroid and mafic dykes reveal enrichment in LIL element and depletion in HFS elements. There are a clear similarity between the major oxide, trace and rare earth element contents of the gabbroids (SiO2 %49.88, Na2O %1.59, CaO %11.51, La 0.9 ppm and Sm/Nb ratio 1.31) and Oceanic Crust contents (SiO2 %49.5, Na2O %2.8, CaO %11.3, La 3.7 and Sm/Nb ppm ratio 0.33).

The Chondrite normalized REE Spider diagram reflects fractional crystallization process similar to R1-R2 diagram of Mamasun Gabbroids. The chondrite normalized REE diagrams, except for positive Eu anomalies in pyroxene-hornblende gabbros, show that nearly horizontal patterns which significate that upper mantle source similar to depleted MORB.

Anahtar Kelimeler

Geological Engineering

Kaynakça

  • Göncüoğlu, M. C., Toprak, V., Kuşcu, İ., Erler, A. ve Olgun, E., 1991. Orta Anadolu Masifinin Batı Bölümünün Jeolojisi, Bölüm 1-Güney Kesim: Tpao Rapor No. 2909, 140 s., yayınlanmamış.
  • Göncüoğlu, M. C., Toprak, V., Kuşçu, İ., Erler, A., Olgun, E., ve Rojay, B., 1992. Orta Anadolu Masifinin Batı Bölümünün Jeolojisi, Bölüm 2: Orta Kesim, T.P.A.O. Rap.No:3155,76s.
  • Önen, A. P. ve Unan, C., 1988. Kaman (Kırşehir) Kuzeydoğusunda Bulunan Gabroların Minerolojisi, Petrografisi ve Jeokimyası. Türkiye Jeoloji Bülteni 31/1, 23-28s.
  • Göncüoğlu, M.C., ve Türeli, T. K., 1993. Petrology and Geodynamic Interpretation of Plagiogranites from Central Anatolian Ophiplites (Aksaray, Turkey), Turkish Journal of Earth Sciences, v.2, p. 195-203.
  • Floyd, P.A., Yalınız, M.K., and Göncüoğlu, M. C., 1998. Geochemistry and Petrogenesis of Intrusive and Extrusive Ophiolitic Plagiogranites, Central Anatolian Crystalline Complex, Turkey, Lithos, v.42, p. 225-242.
  • Yalınız, M. K., and Göncüoğlu, M. C., 1999. Clinopyroxene Compositions of the Isotropic Gabbros From the SarÝkaraman Ophiolite: New Evidence on Supra-Subduction Zone Type Magma Genesis in Central Anatolia, Turkish Journal of Earth Sciences, v.8, p. 103-111.
  • Toksoy-Köksal, F., Göncüoglu, M. C., and Yaliniz, M. K., 2001, Petrology of the Kurancali phlogopitic metagabbro:An island arc–type ophiolitic sliver in the Central Anatolian Crystalline Complex, Turkey: International Geology Review, v. 43, p. 624–639.
  • Işık, F., Baş, H., ve Koçak, K., 2002. Gabroyik Kayaçların Petrografik ve Jeokimyasal Karakteristikleri: Orta Anadolu Masifi, YeşilhisarKayseri (Türkiye). Pamukkale Ü. Mühendislik Bilimleri Dergisi, 8/2, s. 227-238.
  • Kocak, K., Isik, F., Arslan, M., and Zedef, V., 2005, Petrological and source region characteristics of ophiolitic hornblende gabbros from the Aksaray and Kayseri regions, Central Anatolian Crystalline Complex, Turkey: Journal of Asian Earth Sciences, v. 25, p. 883–891.
  • İlbeyli, N., 2008. Geochemical Comparison of Ultramafic-Mafic Cumulate Rocks from the Central Anatolian Ophiolites, Turkey, International Geology Review, Vol. 50, 2008, p. 810–825.
  • Kadıoğlu, Y. K., ve Güleç, N., 1995. Ağaçören (Aksaray) İntrüzif Takımının Petrolojisi. Ç.Ü.20.Yıl Sempozyumu Bildiri Özleri, 35s.
  • Kadıoğlu, Y. K., ve Güleç, N., 1996. Ağaçören Granitoyidinde Yer Alan Gabro Kütlelerinin Yapısal Konumu. Jeoloji ve Jeofizik (Özdirenç) Verilerinin Yorumu. Tr. Journal of Earth Sciences, 5, 153-159s.
  • Kadıoğlu, Y. K. ve Özsan, A., 1998. Sulakyurt Granitoyidindeki Gabroların Derin Yapısının Sondajlarla Belirlenmesi. Türkiye Jeoloji Bülteni, Cilt 41, No:2, 177-185s.
  • Kadioglu, Y. K., Ates, A., and Güleç, N., 1998a, Structural interpretation of gabbroic rocks in Agaçören Granitoid, central Turkey: Field observations and aeromagnetic data: Geological Magazine, v. 135, p. 245-254.
  • Kadıoğlu, Y. K., Kurt, H. and Arslan, M., 1998b. Determination of Ophiolitic and Nonophiolitic Gabbroic Rocks in Central Anatolia Using The Cr/Si Ratio in Clinopyroxene. Mineralogical Magazine, 62a.
  • Boztug, D., Yagmur, M., Otlu, N., Tatar, S., And Yesıltas, A., 1998. Petrology of the Post-Collisional, Within-Plate Yıldızdag Gabbroic Pluton, YıldızeliSivas Region, Central Anatolia, Turkey , Turkish Journal of Earth Sciences, v.7, p. 37-51.
  • Kadioglu, Y.K., Gulec, N., 1999. Types and genesis of the enclaves in Central Anatolian granitoids. Geological Journal 34, 233–242.
  • Kadioglu, Y.K., Dilek, Y., Gulec, N., Kenneth, A.F., 2003. Tectonomagmatic evolution of bimodal plutons in the Central Anatolian Crystalline Complex, Turkey. Journal of Geology 111, 671–690.
  • Güllü, B., 2003, Mamasun Barajı (Aksaray) magmatik kayalarının jeolojik, petrografik ve
  • Jeokimyasal İncelemesi. 163 s. Niğde Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü (yayımlanmamış)
  • Kadıoğlı Y.K., Koralay, T., Zoroğlu, O., Güllü, B., Akçe,M. A., Deniz, K., and Yıldırım, B., 2011 Differentiation of Ophiolitic and nonophiolitic Gabbros using Confocal Raman Spectroscopy: Central Anatolia Turkey,2011,Mineralogical Magazine,75-3, p. 1133.
  • Kadıoğlu, Y. K. ve Güleç, N., 2001. Nature and Distribution of Felsic Plutons in Central Anatolian Crystalline Complex: Time-Space Relations, Fourth International Turkish Geology Symposium, Abstracts, 24-28 September, 2001, Çukurova University, AdanaTurkey, 202 s.
  • Batema, P. C., 1995. As Summary of Critical Relations in The Centralpark of the Sierra Nevada Batolith, California, USA. Geol. Soc. Am., Men., 159:241-254.
  • Sha, L., 1995. Studies on the Origin of DarkColored Microgranular Enclaves in Daning Pluton. Unpublished M. Sc. Thesis, Central South Univ. of Technology Changsha.
  • Cox, K. G., Bell, J. D. ve Pankhurst, R. J., 1979. The interpretation of Igneous Rock. George Allen and Unwin, London.
  • Irvine, T. N. ve Baragar, W. R. A., 1971. A Guide to the Chemical Classification of the Common Volcanic Rocks: Canadian J. Earth Sci., v. 8, s. 523-548.
  • Streckeisen, A., 1976. To Each Plütonic Rocks Its Proper Name. Earth Sci. Rev., 12. 1-33.
  • Yoder, H. S., 1979. The Evolution of the Igneous Rocks: Princeton University Press. 588s.
  • Boztuğ, D., 2001. Granitoyidlerin Ana-Eser Element ve REE Jeokimyası Karakteristikleri, Magmatik Petrojenez, Tübitak Lisansüstü Yaz Okulu, 7-12 Haziran 2001, Akçakoca Düzce, 139-158.
  • Baş, H. ve Terzioğlu, N., 1986. Jeokimya Ortamlar, Editör Ayhan Erler, TJK Yerbilimleri Eğitim Dizisi, 15-92.
  • Wilson, M., 1989. Igneous Petrogenesis. Unwin Hyman, London.
  • McDonough, W.F. and Frey, F.A., 1989, Rare earth element in upper mantle rocks. In: Lipin, B.R. and McKay, G.A. (eds.), Geochemistry and Mineralogy of Rare Earth Elements, Reviews in Mineralogy, Mineralogical Society of America, Volume 21, 99-145.
  • Snoke, A. W., Quick, J. E., and Bowman, H. R., 1981. Bear Mountain Igneous Complex, Klamath Mountains, California: An Ultramafic to Silicic Calcalkaline Suite. Journal of Petrology, 22, 501-52.
  • Beard, J. S., and Day H. W., 1986. Origin of Gabbro Pegmatite in the Smartville Intrusive Complex, Northern Sierra Nevada, California, Am. Miner. v. 71, 1085-99.
  • Beard, J. S., and Day H. W., 1988. Petrology and Emplacement of Reversely Zoned Gabbro-Diorite Plutons in the Smartville Complex, Northern California. Journal f Petrology, v. 29-5, p. 965-995.
  • Pearce, J. A., 1983. The Role of Sub-continental Lithosphere in Magma Genesis at Destructive plate Margins. In Continental Basalts and Mantle Xenolith. C. J. Hawkesworth and M.J. Norry (eds), 49-230. Nantwich:Shiva.
  • Evensen, N. M., Hamilton, P. J. ve O’nions, R. K., 1978. Rare Earth Abundances in Chondritic Meteorites. Geochim. Cosmochim. Acta, 42, 1199-1212.
  • Batchelor, B. ve Bowden, P., 1985. Petrogenetic Interpretation of Granitoid Rock Series Using Multicationic Parameters. Chemical Geology, 48, 4355.
  • Wood, D.A.: The application of a Th-Hf-Ta Diagram to problems of tectonomagmatic classification and to establishing the nature of crustal contamination of basaltic lavas of the British Tertiary volcanic province. Earth Planet. Sci. Letts. 50, 11-30 (1980).
  • Mullen E.D., 1983. Mn0/Ti02/P2O5: A Minor Element Discriminant for Basaltic Rocks of Oceanic Environment and its Implication for Petrogenesis. Earth and Planetary Science Letters, 62, 53–62.

Mamasun (Aksaray) Gabroyidlerinin Petrojenetik Karakteristiği

Yıl 2012, Cilt: 15 Sayı: 1, 28 - 42, 17.08.2012

Bahattin Güllü Mustafa Yıldız

Öz

Çalışma alanı Orta Anadolu Kristalen Kompleksi içerisinde, Ağaçören İntrüzif Takımı olarak adlandırılan birliğin güney kesiminde, Aksaray İlinin doğusunda yer almaktadır. Bölgede yapılan arazi ve petrolojik çalışmalara göre gabro ve diyorit bileşimli kayalar ve bu kayalarla ilişkili mikrogabroporfir, mikrodiyorit, mikrodiyoritporfir ve diyabaz bileşimli damar kayaları ayırtlanmıştır. Genel olarak holokristalin tanesel dokusal özellikte gözlenen gabrolarda yer yer kümülat doku da gözlenmektedir. Plajiyoklaz (labrador) + hornblend + ojit ± kuvars ± epidot ± kalsit ± titanit ve opak mineral birlikteliğinden oluşan gabroyidler kendi içerisinde piroksen-hornblend gabrodan diyorit bileşimine kadar değişim gösterirler. Bununla birlikte gabro ve damar kayalarının MORB’a göre iz element dağılımlarını gösteren spider diyagramlarında; gabrolar, büyük iyon yarıçaplı litofil elementlerde (LIL) bir zenginleşme gözlenirken, kalıcılığı yüksek elementlerde (HFS) ise fakirleşme göze çarpmaktadır. Gabroların ortalama karakteristik ana oksit, iz element ve nadir toprak element değerleri (SiO2 %49.88, Na2O %1.59, CaO %11.51, La 0.9 ppm ve Sm/Nb oranı 1.31) okyanusal kabuk değerleriyle karşılaştırıldığında (SiO2 %49.5, Na2O %2.8, CaO %11.3, La 3.7 ve Sm/Nb ppm oranı 0.33) benzer dağılıma sahip oldukları ancak gabroların daha tüketilmiş bir karakteri yansıttığı gözlenmektedir

Anahtar Kelimeler

Malzeme Mamasun Aksaray İntrüzyon gabro magma homojen/heterojen karışımı

Kaynakça

  • Göncüoğlu, M. C., Toprak, V., Kuşcu, İ., Erler, A. ve Olgun, E., 1991. Orta Anadolu Masifinin Batı Bölümünün Jeolojisi, Bölüm 1-Güney Kesim: Tpao Rapor No. 2909, 140 s., yayınlanmamış.
  • Göncüoğlu, M. C., Toprak, V., Kuşçu, İ., Erler, A., Olgun, E., ve Rojay, B., 1992. Orta Anadolu Masifinin Batı Bölümünün Jeolojisi, Bölüm 2: Orta Kesim, T.P.A.O. Rap.No:3155,76s.
  • Önen, A. P. ve Unan, C., 1988. Kaman (Kırşehir) Kuzeydoğusunda Bulunan Gabroların Minerolojisi, Petrografisi ve Jeokimyası. Türkiye Jeoloji Bülteni 31/1, 23-28s.
  • Göncüoğlu, M.C., ve Türeli, T. K., 1993. Petrology and Geodynamic Interpretation of Plagiogranites from Central Anatolian Ophiplites (Aksaray, Turkey), Turkish Journal of Earth Sciences, v.2, p. 195-203.
  • Floyd, P.A., Yalınız, M.K., and Göncüoğlu, M. C., 1998. Geochemistry and Petrogenesis of Intrusive and Extrusive Ophiolitic Plagiogranites, Central Anatolian Crystalline Complex, Turkey, Lithos, v.42, p. 225-242.
  • Yalınız, M. K., and Göncüoğlu, M. C., 1999. Clinopyroxene Compositions of the Isotropic Gabbros From the SarÝkaraman Ophiolite: New Evidence on Supra-Subduction Zone Type Magma Genesis in Central Anatolia, Turkish Journal of Earth Sciences, v.8, p. 103-111.
  • Toksoy-Köksal, F., Göncüoglu, M. C., and Yaliniz, M. K., 2001, Petrology of the Kurancali phlogopitic metagabbro:An island arc–type ophiolitic sliver in the Central Anatolian Crystalline Complex, Turkey: International Geology Review, v. 43, p. 624–639.
  • Işık, F., Baş, H., ve Koçak, K., 2002. Gabroyik Kayaçların Petrografik ve Jeokimyasal Karakteristikleri: Orta Anadolu Masifi, YeşilhisarKayseri (Türkiye). Pamukkale Ü. Mühendislik Bilimleri Dergisi, 8/2, s. 227-238.
  • Kocak, K., Isik, F., Arslan, M., and Zedef, V., 2005, Petrological and source region characteristics of ophiolitic hornblende gabbros from the Aksaray and Kayseri regions, Central Anatolian Crystalline Complex, Turkey: Journal of Asian Earth Sciences, v. 25, p. 883–891.
  • İlbeyli, N., 2008. Geochemical Comparison of Ultramafic-Mafic Cumulate Rocks from the Central Anatolian Ophiolites, Turkey, International Geology Review, Vol. 50, 2008, p. 810–825.
  • Kadıoğlu, Y. K., ve Güleç, N., 1995. Ağaçören (Aksaray) İntrüzif Takımının Petrolojisi. Ç.Ü.20.Yıl Sempozyumu Bildiri Özleri, 35s.
  • Kadıoğlu, Y. K., ve Güleç, N., 1996. Ağaçören Granitoyidinde Yer Alan Gabro Kütlelerinin Yapısal Konumu. Jeoloji ve Jeofizik (Özdirenç) Verilerinin Yorumu. Tr. Journal of Earth Sciences, 5, 153-159s.
  • Kadıoğlu, Y. K. ve Özsan, A., 1998. Sulakyurt Granitoyidindeki Gabroların Derin Yapısının Sondajlarla Belirlenmesi. Türkiye Jeoloji Bülteni, Cilt 41, No:2, 177-185s.
  • Kadioglu, Y. K., Ates, A., and Güleç, N., 1998a, Structural interpretation of gabbroic rocks in Agaçören Granitoid, central Turkey: Field observations and aeromagnetic data: Geological Magazine, v. 135, p. 245-254.
  • Kadıoğlu, Y. K., Kurt, H. and Arslan, M., 1998b. Determination of Ophiolitic and Nonophiolitic Gabbroic Rocks in Central Anatolia Using The Cr/Si Ratio in Clinopyroxene. Mineralogical Magazine, 62a.
  • Boztug, D., Yagmur, M., Otlu, N., Tatar, S., And Yesıltas, A., 1998. Petrology of the Post-Collisional, Within-Plate Yıldızdag Gabbroic Pluton, YıldızeliSivas Region, Central Anatolia, Turkey , Turkish Journal of Earth Sciences, v.7, p. 37-51.
  • Kadioglu, Y.K., Gulec, N., 1999. Types and genesis of the enclaves in Central Anatolian granitoids. Geological Journal 34, 233–242.
  • Kadioglu, Y.K., Dilek, Y., Gulec, N., Kenneth, A.F., 2003. Tectonomagmatic evolution of bimodal plutons in the Central Anatolian Crystalline Complex, Turkey. Journal of Geology 111, 671–690.
  • Güllü, B., 2003, Mamasun Barajı (Aksaray) magmatik kayalarının jeolojik, petrografik ve
  • Jeokimyasal İncelemesi. 163 s. Niğde Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü (yayımlanmamış)
  • Kadıoğlı Y.K., Koralay, T., Zoroğlu, O., Güllü, B., Akçe,M. A., Deniz, K., and Yıldırım, B., 2011 Differentiation of Ophiolitic and nonophiolitic Gabbros using Confocal Raman Spectroscopy: Central Anatolia Turkey,2011,Mineralogical Magazine,75-3, p. 1133.
  • Kadıoğlu, Y. K. ve Güleç, N., 2001. Nature and Distribution of Felsic Plutons in Central Anatolian Crystalline Complex: Time-Space Relations, Fourth International Turkish Geology Symposium, Abstracts, 24-28 September, 2001, Çukurova University, AdanaTurkey, 202 s.
  • Batema, P. C., 1995. As Summary of Critical Relations in The Centralpark of the Sierra Nevada Batolith, California, USA. Geol. Soc. Am., Men., 159:241-254.
  • Sha, L., 1995. Studies on the Origin of DarkColored Microgranular Enclaves in Daning Pluton. Unpublished M. Sc. Thesis, Central South Univ. of Technology Changsha.
  • Cox, K. G., Bell, J. D. ve Pankhurst, R. J., 1979. The interpretation of Igneous Rock. George Allen and Unwin, London.
  • Irvine, T. N. ve Baragar, W. R. A., 1971. A Guide to the Chemical Classification of the Common Volcanic Rocks: Canadian J. Earth Sci., v. 8, s. 523-548.
  • Streckeisen, A., 1976. To Each Plütonic Rocks Its Proper Name. Earth Sci. Rev., 12. 1-33.
  • Yoder, H. S., 1979. The Evolution of the Igneous Rocks: Princeton University Press. 588s.
  • Boztuğ, D., 2001. Granitoyidlerin Ana-Eser Element ve REE Jeokimyası Karakteristikleri, Magmatik Petrojenez, Tübitak Lisansüstü Yaz Okulu, 7-12 Haziran 2001, Akçakoca Düzce, 139-158.
  • Baş, H. ve Terzioğlu, N., 1986. Jeokimya Ortamlar, Editör Ayhan Erler, TJK Yerbilimleri Eğitim Dizisi, 15-92.
  • Wilson, M., 1989. Igneous Petrogenesis. Unwin Hyman, London.
  • McDonough, W.F. and Frey, F.A., 1989, Rare earth element in upper mantle rocks. In: Lipin, B.R. and McKay, G.A. (eds.), Geochemistry and Mineralogy of Rare Earth Elements, Reviews in Mineralogy, Mineralogical Society of America, Volume 21, 99-145.
  • Snoke, A. W., Quick, J. E., and Bowman, H. R., 1981. Bear Mountain Igneous Complex, Klamath Mountains, California: An Ultramafic to Silicic Calcalkaline Suite. Journal of Petrology, 22, 501-52.
  • Beard, J. S., and Day H. W., 1986. Origin of Gabbro Pegmatite in the Smartville Intrusive Complex, Northern Sierra Nevada, California, Am. Miner. v. 71, 1085-99.
  • Beard, J. S., and Day H. W., 1988. Petrology and Emplacement of Reversely Zoned Gabbro-Diorite Plutons in the Smartville Complex, Northern California. Journal f Petrology, v. 29-5, p. 965-995.
  • Pearce, J. A., 1983. The Role of Sub-continental Lithosphere in Magma Genesis at Destructive plate Margins. In Continental Basalts and Mantle Xenolith. C. J. Hawkesworth and M.J. Norry (eds), 49-230. Nantwich:Shiva.
  • Evensen, N. M., Hamilton, P. J. ve O’nions, R. K., 1978. Rare Earth Abundances in Chondritic Meteorites. Geochim. Cosmochim. Acta, 42, 1199-1212.
  • Batchelor, B. ve Bowden, P., 1985. Petrogenetic Interpretation of Granitoid Rock Series Using Multicationic Parameters. Chemical Geology, 48, 4355.
  • Wood, D.A.: The application of a Th-Hf-Ta Diagram to problems of tectonomagmatic classification and to establishing the nature of crustal contamination of basaltic lavas of the British Tertiary volcanic province. Earth Planet. Sci. Letts. 50, 11-30 (1980).
  • Mullen E.D., 1983. Mn0/Ti02/P2O5: A Minor Element Discriminant for Basaltic Rocks of Oceanic Environment and its Implication for Petrogenesis. Earth and Planetary Science Letters, 62, 53–62.
Toplam 40 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil İngilizce
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Bahattin Güllü

Mustafa Yıldız

Yayımlanma Tarihi 17 Ağustos 2012
Gönderilme Tarihi 22 Mart 2012
Yayımlandığı Sayı Yıl 2012Cilt: 15 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Güllü, B., & Yıldız, M. (2012). Petrogenetic Characteristic of Mamasun (Aksaray) Gabbroids. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 15(1), 28-42. https://doi.org/10.17780/ksujes.07312