Öz
Radon; Uranyum serisinden olan Radyum elementinin bozunmasıyla meydana gelen renksiz, kokusuz, tatsız radyoaktif bir gaz olup yer kabuğunu oluşturan çeşitli jeolojik yapı taşlarından difüzyon yoluyla yer altı sularına geçer. Sudaki radon aktivitesi, halk sağlığı açısından problem teşkil etmektedir.
Bu çalışmada, Kahramanmaraş ili Onikişubat ilçesinde 12 farklı lokasyondan temin edilen 12 adet kuyu suyu örneği üzerinde karbon, bor ve zeolit mineralli filtre kullanılarak sulardaki radyoaktivite seviyesinin azaltılması amaçlandı. Ayrıca zeolit mineralinin derin kuyu sularındaki radon gazı yayılımına olan etkisi araştırıldı ve bu etki ile yeni bir filtre önerisine yönelik çalışmalar yapıldı.
Yapılan çalışmada, su örnekleri filtre edilmeden ve filtre edildikten sonra içerdikleri radon gazı konsantrasyonları Durridge Rad 7 aktif ölçer ile ölçüldü, ölçüm sonucunda kullanılan zeolit katkılı filtrelerin radyoaktivite seviyesine etkisi gözlemlendi. Analizler sonucunda zeolit mineralli filtrelerin ortalama Radon konsantrasyon değerleri 0,00±1,8 pCi/L ile 49,9±33 pCi/L olarak tespit edildi. Zeolit mineralinin absorpsiyon ve radyoaktif tutuculuğu özelliğinden dolayı zeolit katkılı filtrelerin radyoaktivite seviyesi genel olarak azaldığı gözlemlendi. Bu çalışmada bildirilen değerler, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından açıklanan güvenlik limiti olan 100Bq l-1’nin oldukça altındadır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akkurt, A. 2006. Afyon Jeotermal Sularında Radon (Rn-222) Aktivitesi Tayini. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Afyonkarahisar. 57 s.
- Bilgin, Ö. 2009. Gördes Zeolitlerinin Hammaddesel Özelliklerinin İncelenmesi Ve Değişik Sektörlerde Kullanılabilirliğinin Araştırılması, Dokuz Eylül , Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 173 s.
- Bonavigo, L. & Zucchetti, M. 2008. Dose Calculation due to underground exposure: the Tav tunnel in Valle Di Susa. Fresenius Environmental Bulletin, 17: 1476-1479.
- Chuikova, K. I., & Vozhakov, S. V. (2005). Assessment of efficacy of the drug litovit as a novel pathogenetic modality in acute virus hepatitis. Terapevticheskii arkhiv, 77(11), 29-31.
- Demirel, S. 2013. Konya’nın İçme Suyunun Sağlandığı Bazı Kuyu Sularında 222Rn Konsantrasyonu Değişimlerinin İncelenmesi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Konya. 83 s.
- Dyer, A., Morgan, S., Wells, P., & Williams, C. (2000). The use of zeolites as slow release anthelmintic carriers. Journal of helminthology, 74(2), 137-141.
- Gündoğan, A. 2016. Kilis İli Sularında Radon Gazı Ölçümü, Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 63 s.
- Horvath, A., Bohus, L. O., Urbani, F., Marx, G., Piroth, A., & Greaves, E. D. (2000). Radon concentrations in hot spring waters in northern Venezuela. Journal of environmental radioactivity, 47(2), 127-133.
- Keeting, P. E., Oursler, M. J., Wiegand, K. E., Bonde, S. K., Spelsberg, T. C., & Riggs, B. L. (1992). Zeolite a increases proliferation, differentiation, and transforming growth factor β production in normal adult human osteoblast‐like cells in vitro. Journal of Bone and Mineral Research, 7(11), 1281-1289.
- Karadag, D., Koc, Y., Turan, M., & Armagan, B. (2006). Removal of ammonium ion from aqueous solution using natural Turkish clinoptilolite. Journal of Hazardous Materials, 136(3), 604-609.
- Kılıç, Ö. 2015. Bitlis Kaynak Sularında Radon Seviyelerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Semineri, Bitlis Eren Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
- Kop, A. 2010. Faylarla İlişkili Jeotermal Alanlarda Radon Gazı Ölçümlerinin Önemine İlişkin Bir Örnek, Hartlap Kaplıcası, Kahramanmaraş, İstanbul Yerbilimleri Dergisi, C. 23, S. 1, SS. 39-52.
- Kocakuşak, S., Savaşcı, Ö. T., & Ayok, T. (2001). Doğal zeolitler ve uygulama alanları. Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu Marmara Araştırma Merkezi, Malzeme ve Kimya Teknolojileri Araştırma Enstitüsü, Rapor No: KM, 362.
- Liu, B., Yan, F., Kong, J., & Deng, J. (1999). A reagentless amperometric biosensor based on the coimmobilization of horseradish peroxidase and methylene green in a modified zeolite matrix. Analytica chimica acta, 386(1-2), 31-39.
- de Oliveira, J., Mazzilli, B. P., de Oliveira Sampa, M. H., & Bambalas, E. (2001). Natural radionuclides in drinking water supplies of Sao Paulo State, Brazil and consequent population doses. Journal of environmental radioactivity, 53(1), 99-109.
- Örgev, C., & İnanç, İ. (2004). Doğal zeolit’in doğal kaynak sularında pH, iletkenlik ve sertlik özelliklerinin düzenleyicisi olarak kullanımı. Biyomedikal Mühendisliği Ulusal Toplantısı, BİYOMUT. İstanbul, TÜRKİYE.
- Özger, A.G. (2005). Ceyhan, Yumurtalık ve Pozantı Bölgelerinin Doğal Radyoaktivite Düzeylerinin Belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Adana. 93 s.
- Rodriguez-Fuentes G, Barrios MA, Iraizoz A, Perdomo I, Cedre B. Enterex: antidiarrheic drug based on purified natual clinoptilolite. Zeolites 1997;19:441-8.
- Samsunlu, A. (1999). Çevre Mühendisliği Kimyası. (4. baskı). Sam çevre teknolojileri merkezi yayınları, s: 120, 177, İstanbul.
- Unscear, 1988: United Nations Scientific Committe on the Effects of Atomic Radiation; Sources,Effects, and Risks of Ionizing Radiation United Nations sales publication No:E.88.IX.7.New York.
- Uludağ, N. (2018). Şile-Kandıra-İzmit Bölgesindeki Kaynak Sularında Radon Gazının İncelenmesi Ve Sakarya Üniversitesi Radon Farkındalık Anketi, Sakarya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 76 s.
- URL 1: https://durridge.com/products-overview/ Erişim tarihi 19.12.2019.
- URL 2: https://kahramanmaras.tarimorman.gov.tr/Menu/25/Kahramanmaras Erişim tarihi 01.01.2020.
- URL 3: https://kahramanmaras.bel.tr/kahramanmaras/sehir-tanitimi. Erişim tarihi 01.01.2020.
- URL 4: http://www.mta.gov.tr/v3.0/bilgi-merkezi/zeolit. Erişim tarihi 01.01.2020.
- URL 5: https://www.google.com/search/kahramanmaraş yer bulduru haritası Erişim tarihi 01.01.2020.
- URL6: https://www.haber61.net/turkiye-nin-dogal-radyoaktivite-zonlari-ve-cevre-etkileri-makale,3383.html Erişim tarihi 19.11.2019.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Yer Bilimleri ve Jeoloji Mühendisliği (Diğer) |
| Bölüm | Jeoloji Mühendisliği |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Mart 2020 |
| Gönderilme Tarihi | 2 Ocak 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 |