Koçlar-Sarıgüzel (Kahramanmaraş Kuzeyi) Arasinda Kalan Bölgenin Genel Jeolojik Özellikleri, Doğu Toroslar
Öz
Bu çalışma, Koçlar-Sarıgüzel (Kahramanmaraş Kuzeyi) arasında kalan bölgenin genel jeolojik özelliklerini ve bölgenin geçirmiş olduğu jeodinamik evrimi ortaya koymayı amaçlamıştır. İnceleme alanı Kahramanmaraş ilinin kuzeyinde yer alan merkez ilçeye bağlı Koçlar, Boybeyler, Beşen, Ilıca, Kertmen, Ataşlar (Dindallı) arasında kalan alanlar ile yakın civarını kapsamaktadır.
Çalışma alanı Permiyen'den Kuvaterner'e kadar değişen yaşlar sunan litostratigrafik birimleri içermektedir. İnceleme alanında yüzeyleyen bu birimler Dedeardıçgediği ve Berit olarak adlandırılan başlıca iki tektonik dilim içerisinde gözlenmektedir. İnceleme alanının kuzeyinde gelişen Dedeardıçgediği napı şu birimleri içerir: (i)Permiyen-Orta Triyas yaşlı dolomit ve kireçtaşlarından oluşan Dedeardıçgediği formasyonu, (ii)Geç Eosen-Erken Miyosen yaşlı çakıltaşı, kumtaşı ve kiltaşı birimlerini içeren Alacık formasyonu, (iii)Erken-orta Miyosen yaşlı şeyl, kiltaşı ve kumtaşından oluşan Kilisecik formasyonu, (iv)Orta Miyosen yaşlı kireçtaşlarından oluşan Atlık formasyonu ve (v) Orta-geç Miyosen yaşlı çakıltaşlarını içeren Tekir formasyonu. Dedeardıçgediği napı; Berit napı birimlerinden olan Geç Jura-erken Kretase yaşlı Berit metaofiyolitini üzerlemektedir.
İnceleme alanının güneyinde yüzeyleyen Berit napı (i)Geç Jura-erken Kretase yaşlı Berit metaofiyoliti, (ii)Geç Eosen-erken Miyosen yaşlı çakıltaşı, kumtaşı ve kiltaşı birimlerini içeren Alacık formasyonu, (iii)Erken-orta Miyosen yaşlı şeyl, kiltaşı ve kumtaşından oluşan Kilisecik formasyonu ve (iv) Orta-geç Miyosen yaşlı çakıltaşlarından oluşan Güredin formasyonunu içermektedir. Çalışma alanında en genç çökelim Kuvaterner yaşlı yamaç molozu ve alüvyonlarla temsil edilmektedir.
İnceleme alanında gelişen naplı yapıyla birlikte, bölgede yüzeyleyen birimlerin litolojileri ve çökelme ortamları gözönüne alındığında, inceleme alanının Anadolu ve Arap levhaları arasında gerçekleşen kıta-kıta çarpışma zonundaki bir önülke havzasında yer aldığı ve Geç Maestrihtiyen'den bu yana sıkışma rejimi altında olduğu söylenebilir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Baydar, O., Yergök, A.F. Güneydoğu AnadoluKenar Kıvrım Kuşağı-Amanos Dağları Kuzeyi ve Doğu Torosların Jeolojisi. Jeoloji Etütleri Dairesi, Ankara, 90s (yayınlanmamış), 1996.
- Perinçek, D. ve Kozlu, H., Stratigraphy and Structural Relation ofthe Units in the Afşin-ElbistanDoğanşehir Region. In: Tekeli, O. And Göncüoğlu, C. (eds.), International Symposium on the Geology ofthe Taurus Belt, 1983. Miner. Res. Expl. Ins., Ankara, p. 181-198, 1984.
- Gözübol, A. M. ve Gürpinar, O.,Kahramanmaraş Kuzeyinin Jeolojisi ve Tektonik Evrimi, 5. Türkiye Petrol Kongresi Bildirileri, Ankara, s. 21-29, 1980.
- Erdoğan, T. VI. Bölge Gölbaşı Dolayının Jeolojisi. TPAO Rapor No: 929, Ankara (yayınlanmamıs), 1975.
- Darbaş, G. ve Gül, M. Alacık Formasyonuna (Kahramanmaraş Havzası) Ait Kömürlü Seviyelerin Paleontolojisi. KSÜ. Fen ve Mühendislik Dergisi, 9(2), 71-81,2006,
- Gül, M.A. Kahramanmaraş Yöresinin Jeolojisi, Hacettepe Üniversitesi, Doktora tezi. 304s, 2000.
- Gül, M., Darbaş, G. ve Gürbüz, K. Alacık Formasyonunun (En Geç Orta Eosen-Erken Miyosen) K. Maraş Havzası İçindeki Tektono-Stratigrafik Konumu. İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Yerbilimleri Dergisi, C.18, s.2, 183-197,2005.
- Önalan, M. K.Maraş Tersiyer istifinin sedimenter özellikleri ve Çökelme Ortamları. İstanbul Üniv. Müh. Fak. Yerbilimleri Dergisi, C.5,39-78, 1986.
- Yilmaz, Y., Gürpinar, O. ve Yiğitbaş, E.. Amanos Dağları ve Maraş Dolaylarında Miyosen Havzalarının Tektonik Evrimi. T.P.A.O Bülteni C.1/1,52-72, 1988.
- Dizer, A., Kuzey Kahramanmaraş'ta Langiyen ve Serravaliyen Katlarının Biyostratigrafisi. Jeoloji Sempozyumu, S.301,71-81,1991.
- Kırdan, M.S. Döngele, Fatmalı ve Pınarbaşı (Kahramanmaraş) Civarı Tersiyer İstifinin Micropaleontolojik Özellikleri ve Ortamsal Yorumu. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 67 s. 2004.
- Robertson A.H.F., Ustaömer, T., Parlak, O., Ulvi Can Ünlügenç, U.C., Taşlı, K., İnan, N., The Berit transect ofthe Tauride thrust belt, S Turkey: Late Cretaceous-Early Cenozoic accretionary/collisional processes related to closure of the Southern Neotethys, Journal of Asian Earth Sciences, 27, 108-145,2006.
- Kozlu, H. Doğu Akdeniz Bölgesinde Yer Alan Neojen Basenlerinin (İskenderun, Misis-Andırın) Tektono-stratigrafi Birimleri ve Bunların tektonik Gelisimi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi (yayınlanmamış), 189 s, 1997.
Koçlar-S arigüzel (Kahramanmaraş Kuzeyi) Arasinda Kalan Bölgenin Jeolojik Özellikleri, Doğu Toroslar
Öz
Bu çalışmada, Koçlar-Sarıgüzel (Kahramanmaraş Kuzeyi) arasında kalan alanın jeolojik özelliklerinin ve bölgenin geçirmiş olduğu jeodinamik evrimin ortaya konması amaçlanmıştır. İnceleme alanı Kahramanmaraş ilinin kuzeyinde yer alan merkez ilçeye bağlı Koçlar, Boybeyler, Beşen, Ilıca, Kertmen, Ataşlar (Dindallı) arasında kalan alan ile yakın civarını kapsamaktadır. Çalışma alanı Permiyen’den Kuvaterner’e kadar değişen yaşlar sunan litostratigrafik birimleri içermektedir. İnceleme alanında yüzeyleyen bu birimler Dedeardıçgediği ve Berit olarak adlandırılan başlıca iki tektonik dilim içerisinde gözlenmektedir. İnceleme alanının kuzeyinde gözlenen Dedeardıçgediği Napı; (i) dolomit ve kireçtaşlarından oluşan Triyas yaşlı Dedeardıçgediği formasyonu, (ii) çakıltaşı, kumtaşı ve kiltaşı litolojilerinden oluşan geç Eosen-erken Miyosen yaşlı Alacık formasyonu, (iii) şeyl, kiltaşı ve kumtaşından oluşan erken-orta Miyosen yaşlı Kilisecik formasyonu, (iv) kireçtaşlarından oluşan orta Miyosen yaşlı Atlık formasyonu ve (v) çakıltaşlarından oluşan orta-geç Miyosen yaşlı Tekir formasyonunu içermektedir. Dedeardıçgediği napı; Berit Napı birimlerinden olan geç Jura-erken Kretase yaşlı Berit metaofiyolitini üzerlemektedir. İnceleme alanının güneyinde yüzeyleyen Berit Napı ise, (i) geç Jura-erken Kretase yaşlı Berit metaofiyoliti ile (ii) şeyl, kiltaşı ve kumtaşından oluşan erken-orta Miyosen yaşlı Kilisecik ve (iii) çakıltaşlarından oluşan orta-geç Miyosen yaşlı Güredin formasyonlarını içermektedir. Çalışma alanındaki en genç çökelim Kuvaterner yaşlı yamaç molozu ve alüvyonlarla temsil edilmektedir. Yukarıda değinilen naplı yapıyla birlikte, bölgede yüzeyleyen birimlerin litolojileri ve çökelme ortamları gözönüne alındığında, inceleme alanının Anadolu ve Arap levhaları arasında gerçekleşen kıta-kıta çarpışma zonundaki bir önülke havzasında yer aldığı ve geç Maestrihtiyen’den bu yana sıkışma rejimi altında olduğu söylenebilir
Anahtar Kelimeler
Önülke Havzası Sıkışmalı Tektonik Rejim Nap Kahramanmaraş Doğu Toroslar
Kaynakça
- Baydar, O., Yergök, A.F. Güneydoğu AnadoluKenar Kıvrım Kuşağı-Amanos Dağları Kuzeyi ve Doğu Torosların Jeolojisi. Jeoloji Etütleri Dairesi, Ankara, 90s (yayınlanmamış), 1996.
- Perinçek, D. ve Kozlu, H., Stratigraphy and Structural Relation ofthe Units in the Afşin-ElbistanDoğanşehir Region. In: Tekeli, O. And Göncüoğlu, C. (eds.), International Symposium on the Geology ofthe Taurus Belt, 1983. Miner. Res. Expl. Ins., Ankara, p. 181-198, 1984.
- Gözübol, A. M. ve Gürpinar, O.,Kahramanmaraş Kuzeyinin Jeolojisi ve Tektonik Evrimi, 5. Türkiye Petrol Kongresi Bildirileri, Ankara, s. 21-29, 1980.
- Erdoğan, T. VI. Bölge Gölbaşı Dolayının Jeolojisi. TPAO Rapor No: 929, Ankara (yayınlanmamıs), 1975.
- Darbaş, G. ve Gül, M. Alacık Formasyonuna (Kahramanmaraş Havzası) Ait Kömürlü Seviyelerin Paleontolojisi. KSÜ. Fen ve Mühendislik Dergisi, 9(2), 71-81,2006,
- Gül, M.A. Kahramanmaraş Yöresinin Jeolojisi, Hacettepe Üniversitesi, Doktora tezi. 304s, 2000.
- Gül, M., Darbaş, G. ve Gürbüz, K. Alacık Formasyonunun (En Geç Orta Eosen-Erken Miyosen) K. Maraş Havzası İçindeki Tektono-Stratigrafik Konumu. İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Yerbilimleri Dergisi, C.18, s.2, 183-197,2005.
- Önalan, M. K.Maraş Tersiyer istifinin sedimenter özellikleri ve Çökelme Ortamları. İstanbul Üniv. Müh. Fak. Yerbilimleri Dergisi, C.5,39-78, 1986.
- Yilmaz, Y., Gürpinar, O. ve Yiğitbaş, E.. Amanos Dağları ve Maraş Dolaylarında Miyosen Havzalarının Tektonik Evrimi. T.P.A.O Bülteni C.1/1,52-72, 1988.
- Dizer, A., Kuzey Kahramanmaraş'ta Langiyen ve Serravaliyen Katlarının Biyostratigrafisi. Jeoloji Sempozyumu, S.301,71-81,1991.
- Kırdan, M.S. Döngele, Fatmalı ve Pınarbaşı (Kahramanmaraş) Civarı Tersiyer İstifinin Micropaleontolojik Özellikleri ve Ortamsal Yorumu. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 67 s. 2004.
- Robertson A.H.F., Ustaömer, T., Parlak, O., Ulvi Can Ünlügenç, U.C., Taşlı, K., İnan, N., The Berit transect ofthe Tauride thrust belt, S Turkey: Late Cretaceous-Early Cenozoic accretionary/collisional processes related to closure of the Southern Neotethys, Journal of Asian Earth Sciences, 27, 108-145,2006.
- Kozlu, H. Doğu Akdeniz Bölgesinde Yer Alan Neojen Basenlerinin (İskenderun, Misis-Andırın) Tektono-stratigrafi Birimleri ve Bunların tektonik Gelisimi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi (yayınlanmamış), 189 s, 1997.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 17 Ağustos 2012 |
| Gönderilme Tarihi | 26 Mart 2012 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2012Cilt: 15 Sayı: 1 |