Öz
The fluorite deposits in Malatya (Turkey) region
are observed in Yeşilyurt and Kuluncak districts. Yesilyurt fluorites are
observed as vein type along the plane of unconformity between metamorphic rocks
on hydrothermal phase. Kuluncak fluorites are observed in the contacts of
alkaline syenites and marbles as vein type which the mineralization occured in
the pegmatitic phase as shown on Tb/La-Tb/Ca diagram. Yeşilyurt fluorites are
seen in purple, dark purple and blackish colors and Kuluncak is blue to purple.
When the geochemical characteristics of the Malatya fluorites are taken into
comparison, the Yeşilyurt region has 12.2-35.8% F values and Kuluncak has 15,
03-25, 42%. The REE contents of Kuluncak fluorites are richer than Yeşilyurt
fluorites as well as in Sr contents. In the (La/Yb)N-(Tb/Yb)N
diagram the Yeşilyurt fall into the field of New Mexico, however the Kuluncak
fluorites fall into the field of Akdağmadeni. The fluorite deposites are
compared on (Eu/Eu*)n–(La/Yb)n and Sc–ΣREE, (Tb/Yb)n–(La/Yb)n
diagrams. The Yeşilyurt fluorites display a distribution similar to the
Buyukkizilcik (Kahramanmaras) fluorites but Kuluncak fluorites spread in large
areas. The normalized-REE compositions of the Malatya fluorites exhibit
enrichment in LREEs compared to the HREEs. In addition the formation and
geochemical features of Malatya fluorites differ from each other.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Altuncu, S. (2009). Türkiye Florit Yataklarının Oluşumlarının Karşılaştırmalı İncelenmesi. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
- Atabey, E. (2015). Türkiye’de illere göre su kaynakları, potansiyeli ve su kalitesi. Baskıda.
- Hill G.T., Campell, A.R., Kyle, P.R. (2000). Geochemistry of Southwestern New Mexico Fluorite Occurrences: Implications for Precious Metals Exploration in Fluorite Bearing Systems. J. Geochem. Expl., 68, 1–20.
- Ketin, İ. (1966). Anadolu’nun Tektonik Birlikleri. MTA Dergisi, 66, 20-34.
- Möller, P., Parekh, P.P. and Schneider, H.J. (1976). The Application of Tb/Ca, Tb/la Abundance Ratios to Problems of Fluorspar Genesis. Min. Deposits, (11), 111-116.
- Möller, P., Morteani, G. (1983). On the Geoehemical Fractination of Rare Earth Elements During the Formation of Ca Minerals and its Application to Problems of the Genesis of Ore Deposits in Augustiths”, In: S.S. (Ed)., The Significance of Trace Elements in Solving Petragenetic Problems and Controversies. Theophrastus Pub, p. 747-791, Athens.
- MTA. 2009. Türkiye Yer Altı kaynakları (illere göre). Yerbilimleri ve Kültür Serisi-5, ISBN: 975-605-4075-32-4. Ankara.
- Özgenç, İ., Kibici, Y. (1994). Başören Köyü (Kuluncak-Malatya) Britolit Damarlarının Jeolojisi ve Mineralojik-Kimyasal Özellikleri. Türkiye Jeoloji Bülteni, Cilt: 37, Sayr 1, S: 77, Ankara.
- Özgenc, İ. (1999). Carbonatite-hosted fluorite and britholite mineralization at Sofular area, Malatya, Turkey. In: Stanley CJ (ed) Mineral deposits: processes to processing. Proceedings of the Fifth Biennial SGA Meeting and the Tenth Quadrennial IAGOD Symposium, pp 663–666.
- Perinçek, D., Kozlu, H. (1984). Stratigraphic and Structural Relations of the Units in the Afşin-Elbistan-Doğanşehir Region (Eastern Taurus). In Tekeli, O., and Göncüoğlu, M.C. (Eds), Geology of Taurus Belt, 181-198, Ankara-Turkey.
- Revan, M. (2003). Malatya -Yeşilyurt Altınlı Florit Cevherleşmesinin Oluşumu ve Kökeni. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
- Revan, M., Genç, Y. (2003). Malatya-Yeşilyurt Altınlı Florit Cevherleşmesi: Toroslarda Paleokarst Tipi Bir Yatak. MTA Gemi Müdürlüğü, Maden EtM Dairesi, 06520, Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 2.7 (2) 2003, Ankara.
- Schneider, H.J., Möller, P. and Parekh, P.P. (1975). Rare Earth Elements Distribution in Fluorites and Carbonate Sediments of the East-Alpine Mid Triassic Sequences in the Nordliche Kalkalpen. Mineralium Deposita, vol. 10pp.330-344.
- Şaşmaz, A., Yavuz, F., Sağıroğlu, A., Akgül, B. (2005). Geochemical Patterns of the Akdağmadeni (Yozgat, Central Turkey) Fluorite Deposits and İmplications. J. Asian Earth Sci., 24, 469-479.
- Şengör, A.M.C., Yılmaz, Y., Ketin, İ. (1982). Remnants of a pre-late Jurassic ocean in northern Turkey, Fragments of Permian-Triassic Paleo-Tethys? Reply. Geol. Soc. America Bull., 93, 932-936.
- Uras, Y. (2002). Feke (Adana) ve Bayındır (Kaman) fluoritlerinin Nadir Toprak Elementlerinin Karşılaştırılması. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstütisi Doktora tezi, 86s.
- Uras, Y., Caliskan, V. (2014). Geochemical Patterns of the Buyukkizilcik (Kahramanmaras) Fluorite Deposits. Geochemistry International, 52 (12), 1087–1100.
Öz
Malatya’daki (Türkiye) florit yatakları
Yeşilyurt ve Kuluncak bölgelerinde bulunmaktadır. Yeşilyurt floritleri,
hidrotermal evrede metamorfik kayaçlar arasındaki uyumsuzluk düzlemi boyunca
damar tipi olarak görülmektedir. Kuluncak floritleri ise Tb/La-Tb/Ca
diyagramında gösterildiği gibi, pegmatitik evrede oluşmakta ve alkali siyenit
ve mermer dokanağında damar tipi şeklinde görülmektedir. Yeşilyurt floritleri
mor, koyu mor ve siyahımsı renklerde, Kuluncak floritleri ise maviden mora
kadar farklı renklerde görülmektedir. Malatya bölgesinde farklı lokasyonlarda
gözlenen floritlerin jeokimyasal özellikleri karşılaştırıldığında; Yeşilyurt
bölgesindeki F % 21,2-35,8 değerlerinde; Kuluncak bölgesinde ise F % 15,03-
25,42 arasındadır. Kuluncak floritlerinin nadir toprak element (NTE) ve Sr
içeriği, Yeşilyurt floritlerininkinden daha zengindir. (La/Yb)N-(Tb/Yb)N
diyagramlarında Yeşilyurt floritleri New Mexico alanına düşerken, Kuluncak
floritleri Akdağmadeni floritleri ile aynı alandadır. Florit yataklarının
(Eu/Eu*)n–(La/Yb)n ve Sc–ΣNTE, (Tb/Yb)n–(La/Yb)n
diyagramlarında karşılaştırmaları yapılmıştır. Yeşilyurt floritleri
Büyükkızılcık (Kahramanmaraş) floritlerine benzer bir dağılım sergilerken,
Kuluncak floritleri geniş alanlara yayılmıştır. Malatya floritlerinin normalize
edilmiş Nadir Toprak Element (NTE) bileşimlerine göre, hafif nadir toprak
elementlerinin ağır nadir toprak elementlerine göre zenginleştiği
görülmektedir. Elde edilen tüm veriler ışığında Malatya floritlerinin
Jeokimyasal özellikleri ve oluşumlarının birbirlerinden farklı olduğu sonucuna
varılabilir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Altuncu, S. (2009). Türkiye Florit Yataklarının Oluşumlarının Karşılaştırmalı İncelenmesi. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
- Atabey, E. (2015). Türkiye’de illere göre su kaynakları, potansiyeli ve su kalitesi. Baskıda.
- Hill G.T., Campell, A.R., Kyle, P.R. (2000). Geochemistry of Southwestern New Mexico Fluorite Occurrences: Implications for Precious Metals Exploration in Fluorite Bearing Systems. J. Geochem. Expl., 68, 1–20.
- Ketin, İ. (1966). Anadolu’nun Tektonik Birlikleri. MTA Dergisi, 66, 20-34.
- Möller, P., Parekh, P.P. and Schneider, H.J. (1976). The Application of Tb/Ca, Tb/la Abundance Ratios to Problems of Fluorspar Genesis. Min. Deposits, (11), 111-116.
- Möller, P., Morteani, G. (1983). On the Geoehemical Fractination of Rare Earth Elements During the Formation of Ca Minerals and its Application to Problems of the Genesis of Ore Deposits in Augustiths”, In: S.S. (Ed)., The Significance of Trace Elements in Solving Petragenetic Problems and Controversies. Theophrastus Pub, p. 747-791, Athens.
- MTA. 2009. Türkiye Yer Altı kaynakları (illere göre). Yerbilimleri ve Kültür Serisi-5, ISBN: 975-605-4075-32-4. Ankara.
- Özgenç, İ., Kibici, Y. (1994). Başören Köyü (Kuluncak-Malatya) Britolit Damarlarının Jeolojisi ve Mineralojik-Kimyasal Özellikleri. Türkiye Jeoloji Bülteni, Cilt: 37, Sayr 1, S: 77, Ankara.
- Özgenc, İ. (1999). Carbonatite-hosted fluorite and britholite mineralization at Sofular area, Malatya, Turkey. In: Stanley CJ (ed) Mineral deposits: processes to processing. Proceedings of the Fifth Biennial SGA Meeting and the Tenth Quadrennial IAGOD Symposium, pp 663–666.
- Perinçek, D., Kozlu, H. (1984). Stratigraphic and Structural Relations of the Units in the Afşin-Elbistan-Doğanşehir Region (Eastern Taurus). In Tekeli, O., and Göncüoğlu, M.C. (Eds), Geology of Taurus Belt, 181-198, Ankara-Turkey.
- Revan, M. (2003). Malatya -Yeşilyurt Altınlı Florit Cevherleşmesinin Oluşumu ve Kökeni. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
- Revan, M., Genç, Y. (2003). Malatya-Yeşilyurt Altınlı Florit Cevherleşmesi: Toroslarda Paleokarst Tipi Bir Yatak. MTA Gemi Müdürlüğü, Maden EtM Dairesi, 06520, Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 2.7 (2) 2003, Ankara.
- Schneider, H.J., Möller, P. and Parekh, P.P. (1975). Rare Earth Elements Distribution in Fluorites and Carbonate Sediments of the East-Alpine Mid Triassic Sequences in the Nordliche Kalkalpen. Mineralium Deposita, vol. 10pp.330-344.
- Şaşmaz, A., Yavuz, F., Sağıroğlu, A., Akgül, B. (2005). Geochemical Patterns of the Akdağmadeni (Yozgat, Central Turkey) Fluorite Deposits and İmplications. J. Asian Earth Sci., 24, 469-479.
- Şengör, A.M.C., Yılmaz, Y., Ketin, İ. (1982). Remnants of a pre-late Jurassic ocean in northern Turkey, Fragments of Permian-Triassic Paleo-Tethys? Reply. Geol. Soc. America Bull., 93, 932-936.
- Uras, Y. (2002). Feke (Adana) ve Bayındır (Kaman) fluoritlerinin Nadir Toprak Elementlerinin Karşılaştırılması. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstütisi Doktora tezi, 86s.
- Uras, Y., Caliskan, V. (2014). Geochemical Patterns of the Buyukkizilcik (Kahramanmaras) Fluorite Deposits. Geochemistry International, 52 (12), 1087–1100.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Yer Bilimleri ve Jeoloji Mühendisliği (Diğer) |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Kasım 2019 |
| Gönderilme Tarihi | 18 Temmuz 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019Cilt: 22 - Özel Sayı |
