Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

SİVAS İLİNDE KARAYOLUNDAN KAYNAKLANAN KARBON AYAK İZİNİN BELİRLENMESİ

Yıl 2023, , 166 - 176, 15.03.2023

Ayben Polat Bulut

https://doi.org/10.17780/ksujes.1191091
Cited By: 4

Öz

Günümüzde küresel ısınma, insan hayatını tehdit eden en önemli küresel sorun haline gelmiştir. Küresel ısınmaya yol açan sera gazlarının başlıca kaynaklarından biri de ulaşım sektörüdür. Bu çalışmada 2015-2021 yılları dahil 7 yıllık zaman periyodunda Sivas ilinde kara yolu taşımacılığından kaynaklanan karbon ayak izi belirlenerek küresel ısınmaya katkısı araştırılmıştır. Karbon ayak izini belirlemek amacıyla Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) tarafından önerilen Tier 1 ve Tier 2 yaklaşımlarıyla belirlenmiş olan metodoloji kullanılmıştır. Yapılan çalışma sonucunda kara yolu ulaşımından kaynaklanan CO2 emisyonunun Tier 1 ve Tier 2 yaklaşımlarına göre sırasıyla 640 Gg CO2 ve 634 Gg CO2 olduğu hesaplanmıştır. Her iki yöntem içinde en yüksek CO2 emisyonuna 2018 yılında, en düşük CO2 emisyonuna ise 2015 yılında ulaşılmıştır ve CO2 emisyonunu etkileyen temel unsurun ise yakıt tüketim miktarı olduğu belirlenmiştir. 2021 yılında CO2 emisyonunda 2015 yılına göre % 20’ lik bir artış olduğu tespit edilmiştir. En yüksek CO2 emisyonuna akaryakıtlar içinde motorinin, kara yolu taşıtları arasında ise otomobilin katkısının olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kara yolu ulaşımı karbon ayak izi sera gazları Sivas

Kaynakça

  • Ajufo, C. A. M.& Bekaroo, G. (2021, December). An automated personal carbon footprint calculator for estimating carbon emissions from transportation use, In Proceedings of the International Conference on Artificial Intelligence and its Applications (pp. 1-7). https://doi.org/10.1145/3487923.3487935
  • Alam, M. S., Duffy, P., Hyde, B. & McNabola, A. (2017). Improvement in the estimation and back-extrapolation of CO2 emissions from the Irish road transport sector using a bottom-up data modelling approach, Transportation Research Part D: Transport and Environment, 56, 18-32. https://doi.org/10.1016/j.trd.2017.07.011
  • Baycan, N. & Zengin, T. O. (2021). Determination of Carbon Footprint of Automobile Origin in Izmir City, In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 642(1) 012015. IOP Publishing. https://doi.org/10.1088/1755-1315/642/1/012015
  • Bayrakçeken, H. & Kuş, RÖ (2004). Taşıtlarda kullanılan alternatif yakıtlar, Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 6(1), 125-144.
  • Bıyık, Y. (2018). Isparta ilinde karayolu kaynaklı karbon ayaz izinin hesaplanması. Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı, Isparta, 89s.
  • Bıyık, Y. & Civelekoğlu, G. (2020). Isparta ilinde karayolu kaynaklı karbon ayak izinin hesaplanması, Bilge International Journal of Science and Technology Research, 4(2), 78-87. https://doi.org/10.30516/bilgesci.427359.
  • Binboğa, G. & Ünal, A. (2018). Sürdürülebilirlik ekseninde Manisa Celal Bayar Üniversitesi’ nin karbon ayak izinin hesaplanmasına yönelik bir araştırma, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (21), 187-202. https://doi.org/10.18092/ulikidince.323532.
  • Bulut, A.P. & Canbaz, G.T. Sivas İlinde Buğday, Arpa, Şeker Pancarı ve Ayçiçeği Üretimi İçin Su Ayak İzinin Hesaplanması, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 9 (1), 249-255. https://doi.org/10.35193/bseufbd.1010315
  • Chang, C. C. & Huang, P. C. (2022). Carbon footprint of different fuels used in public transportation in Taiwan: a life cycle assessment, Environment, Development and Sustainability, 24(4), 5811-5825. https://doi.org/10.1007/s10668-021-01685-6
  • Chang, C. C., Liao, Y. T. & Chang, Y. W. (2019). Life cycle assessment of carbon footprint in public transportation-a case study of bus route no. 2 in Tainan city, Taiwan, Procedia Manufacturing, 30, 388-395. https://doi.org/10.1016/j.promfg.2019.02.054
  • Coşkun, S., ve Doğan, N. (2021). Tekstil endüstrisinde karbon ayak izinin belirlenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 25(1), 28-35. https://doi.org/10.19113/sdufenbed.670336
  • Çelik, H.A. (2020). Konya ilinde ulaşımdan kaynaklı karbon ayak izi ve fayda maliyet analizi. Yüksek Lisans Tezi. Konya Teknik Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı, Konya 146s.
  • Çipil, F. (2014). Performance analysis of Turkey's transport sector greenhouse gas emissions, Energy & environment, 25(2), 357-367. https://doi.org/10.1260/0958-305X.25.2.357
  • Demirtürk, D. (2021). Sürdürülebilir ulaşımda sera gazı etkisini azaltmaya yönelik çalışmalar. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 9(4), 1080-1092. https://doi.org/10.21923/jesd.932385
  • Dündar, A. O. (2021). Türkiye’deki büyükşehirlerin karayolu ulaşımı kaynaklı sera gazı emisyon miktarının karşılaştırmalı analizi. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 7(2), 318-337. https://doi.org/10.21324/dacd.862836
  • Dündar, A. O. & Kolay, A. (2021). Karayolu yük ve yolcu taşımacılığının çevresel sürdürülebilirlik bakımından değerlendirilmesi ve Konya ili sera gazı emisyonunun hesaplanması, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1), 317-334. https://doi.org/10.25287/ohuiibf.786463
  • Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) (2022a). Petrol piyasası sektör raporu 2021. Accessed https://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/3-0-107/yillik-sektor-raporu. 01.08.2022.
  • Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) (2022b). Sıvılaştırılmış petrol gazları (LPG) piyasası 2021 yılı sektör raporu. Accessed https://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/3-0-108/yillik-sektor-raporu. 10.08.2022.
  • Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) (2021a). Petrol piyasası sektör raporu 2020. Accessed https://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/3-0-107/yillik-sektor-raporu. 01.08.2022.
  • Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) (2021b). Sıvılaştırılmış petrol gazları (LPG) piyasası 2020 yılı sektör raporu. Accessed https://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/3-0-108/yillik-sektor-raporu. 01.08.2022.
  • Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) (2020a). Petrol piyasası sektör raporu (2019). Accessed https://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/3-0-107/yillik-sektor-raporu. 01.08.2022.
  • Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) (2020b). Sıvılaştırılmış petrol gazları (LPG) piyasası sektör raporu 2019. Accessed https://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/3-0-108/yillik-sektor-raporu. 01.08.2022.
  • Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) (2019a). Petrol piyasası sektör raporu 2018. Accessed https://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/3-0-107/yillik-sektor-raporu. 01.08.2022.
  • Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) (2019b). Sıvılaştırılmış petrol gazları (LPG) piyasası 2018 yılı sektör raporu. Accessed https://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/3-0-108/yillik-sektor-raporu. 01.08.2022.
  • Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) (2018a). Petrol piyasası sektör raporu (2017). Accessed https://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/3-0-107/yillik-sektor-raporu. 01.08.2022.
  • Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) (2018b). Sıvılaştırılmış petrol gazları (LPG) piyasası sektör raporu 2017. Accessed https://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/3-0-108/yillik-sektor-raporu. 01.08.2022.
  • Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) (2017a). Petrol piyasası sektör raporu (2016). Accessed https://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/3-0-107/yillik-sektor-raporu. 01.08.2022.
  • Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) (2017b). Sıvılaştırılmış petrol gazları (LPG) piyasası sektör raporu 2017. Accessed https://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/3-0-108/yillik-sektor-raporu. 01.08.2022.
  • Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) (2016a). 2015 Petrol piyasası sektör raporu. Accessed https://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/3-0-107/yillik-sektor-raporu. 01.08.2022.
  • Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) (2016b). 2015 Sıvılaştırılmış petrol gazları (LPG) piyasası sektör raporu. Accessed https://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/3-0-108/yillik-sektor-raporu. 01.08.2022.
  • Gökçek, B., Bozdağ, A. & Demirbağ, H. (2019). Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi örneğinde karbon ayak izinin belirlenmesi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 8 (2), 721-730. https://doi.org/10.28948/ngumuh.514438.
  • Güzel, T. D. & Alp, K. (2020). Modeling of greenhouse gas emissions from the transportation sector in Istanbul by 2050, Atmospheric Pollution Research, 11(12), 2190-2201. https://doi.org/10.1016/j.apr.2020.08.034
  • IPCC, 1996. Revised 1996 IPCC Guidelines for National Greenhouse Gas Inventories Volume III: Reference Manual, Chapter 1. Intergovernmentel Panel on Climate Change, United Nations Environment Programme, Organization for Economic Co- Operation and Development, International Energy Agency, Paris. IPCC, 2006. IPCC Guidelines for National Greenhouse Gas Inventories Volume II, Energy, Mobile Combustion; pages: 8-73
  • Karakus, C. B., Cerit, O. & Kavak, K. S. (2015). Determination of land use/cover changes and land use potentials of Sivas city and its surroundings using Geographical Information Systems (GIS) and Remote Sensing (RS), Procedia Earth and Planetary Science, 15, 454-461. https://doi.org/10.1016/j.proeps.2015.08.040
  • Kılıç, M. Y., Dönmez, T. & Adalı, S. (2021). Karayolu ulaşımında yakıt tüketimine bağlı karbon ayak izi izi: Çanakkale örneği, Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 11 (3), 943-955. https://doi.org/10.17714/gumusfenbil.848016
  • Kumaş, K., İnan, O., Akyüz, A. Ö. & Güngör, A. (2019). Muğla Dalaman Havalimanı uçaklardan kaynaklanan karbon ayak izinin belirlenmesi. Academic Platform-Journal of Engineering and Science, 7(2), 291-297. https://doi.org/10.21541/apjes.466338
  • Liu, Y. & Cirillo, C. (2016). Evaluating policies to reduce greenhouse gas emissions from private transportation, Transportation Research Part D: Transport and Environment, 44, 219-233. https://doi.org/10.1016/j.trd.2016.02.018
  • Mutlu, V., Özgür, C., Bekaroğlu & Ş. Ş. K. (2018). Kauçuk endüstrisinde karbon ayak izinin belirlenmesi, Bilge International Journal of Science and Technology Research, 2(2), 139-146. https://doi.org/10.30516/bilgesci.434223
  • Onat, N. C. (2018). Türkiye inşaat sektörünün global karbon ayak izi analizi, Sakarya University Journal of Science, 22(2), 529-547. https://doi.org/10.16984/saufenbilder.311289
  • Pandey, D., Agrawal, M. & Pandey, J. S. (2011). Carbon footprint: current methods of estimation, Environmental Monitoring and Assessment, 178(1), 135-160. https://doi.ord/10.1007/s10661-010-1678-y
  • Postorino, M. N. & Mantecchini, L. (2014). A transport carbon footprint methodology to assess airport carbon emissions. Journal of Air Transport Management, 37, 76-86. https://doi.org/10.1016/j.jairtraman.2014.03.001 Selcuk, B. C. & Irmak, M. A. (2022). A study on the adequacy and requirement of urban active green areas in Sivas, Fresenius Environmental Bulletin, 31(02), 2209-2220.
  • Turan, R. B. & Karaer, F. (2019). Bursa Osmangazi belediyesi kurumsal karbon ayak izi hesabı ve iklim değişikliği uyum çalışmaları. İklim Değişikliği ve Çevre, 4(1), 17-24.
  • Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2022). Motorlu kara taşıtları istatistikleri. https://biruni.tuik.gov.tr/bolgeselistatistik/degiskenlerUzerindenSorgula.do. 01.08.2022.
  • Yaacob, N. F. F., Mat Yazid, M. R., Abdul Maulud, K. N. & Ahmad Basri, N. E. (2020). A review of the measurement method, analysis and implementation policy of carbon dioxide emission from transportation, Sustainability, 12(14), 5873. https://doi.org/10.3390/su12145873.
  • Zhao, L., Feng, J. & Dong, H. (2022). Analysis of carbon footprint and reduction approach of magnesia production in China, Journal of Cleaner Production, 334, 130194. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2021.130194.
Toplam 45 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Çevre Mühendisliği
Bölüm Çevre Mühendisliği
Yazarlar

Ayben Polat Bulut 0000-0003-0151-8680

Yayımlanma Tarihi 15 Mart 2023
Gönderilme Tarihi 18 Ekim 2022
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023

Kaynak Göster

APA Polat Bulut, A. (2023). SİVAS İLİNDE KARAYOLUNDAN KAYNAKLANAN KARBON AYAK İZİNİN BELİRLENMESİ. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 26(1), 166-176. https://doi.org/10.17780/ksujes.1191091

Cited By

The Influence of Road Transport on Carbon Footprint: A Case Study of the Black Sea Region
International Journal of Automotive Science and Technology
https://doi.org/10.30939/ijastech..1359220
SİVAS İLİ TARIMSAL ATIKLARININ BİYOKÜTLE ENERJİSİ POTANSİYELİNİN BELİRLENMESİ VE SAYISAL HARİTALARININ OLUŞTURULMASI
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi
https://doi.org/10.17780/ksujes.1283411
Karbon Emisyonuna Dayalı Araç Muayene İstasyonu Yer Seçimi: Zonguldak Örneği
Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi
https://doi.org/10.31466/kfbd.1283155
Küresel Sorunlar Üzerine Türkiye’de Gerçekleştirilen Lisansüstü Çalışmaların İncelenmesi
Afet ve Risk Dergisi
https://doi.org/10.35341/afet.1232734